Tegenwoordig moet iedereen die de Sint Pieter in wil (trouwens ook die zondags alleen het plein op wil voor de wekelijkse zegening door de Paus) langs een security post, zoals op het vliegveld. Dat zorgt voor lange rijen, het is dus aan te bevelen om op tijd te gaan (wij waren er tegen 9 uur, prima).
Het voorportaal alleen al is een gigantische bouw. Als je van dichtbij naar de gevel ervan kijkt lijkt het wel of het eerst een open loggia is geweest, met de zware pilaren losstaand, en of later de openingen zijn dichtgemaakt, met een iets donkerder materiaal. Maar daar lees je nergens over, dus het zal wel niet. Loop in het voorportaal even langs de vijf bronzen deuren van de basiliek: de meest rechtse is de Porta Sacra, die alleen in jubeljaren opengaat. De deur omvat allemaal panelen met evangelische taferelen. Alsof hij in dat rijtje thuishoort heeft Paus Pius XII zichzelf op het (laatste) paneel rechts onder laten afbeelden, met de tekst “ik sta aan de deur en klop”. Dat slaat op de traditie dat de Paus aan het begin van het jubeljaar met een hamertje driemaal op de deur klopt, waarna die geopend wordt. Aanvankelijk werd de deur steeds aan het eind van een jubeljaar van binnen dichtgemetseld en werd dat metselwerk gesloopt als de Paus bij de aanvang van een nieuw jubeljaar op de deur klopte, maar dat gebeurt niet meer sinds de Paus daarbij een keer door vallende brokstukken verwond werd. De twee linkse deuren zijn modern, met gruwelijke afbeeldingen van dood en verderf, ook martelingen, zoals van een vastgebonden man met een open hoofd waarin kraaien zitten te pikken.
De Sint Pieter is, wat je van alle pracht en praal ook mag denken, een stijlvolle en door zijn enorme omvang indrukwekkende kerk, met mooie kleuren. De overdaad aan kunst is hier minder storend dan in andere kerken, vanwege de gigantische ruimte.
Niet zinvol om hier alle kunstwerken te bespreken, dat staat allemaal in boekjes en op websites. Een prachtig detail dat aandacht verdient is wel de duif, als zinnebeeld van de Heilige Geest, die door het ronde raam van bruin albast, helemaal achterin de absis, de kerk binnen komt vliegen, over de Heilige Stoel van Petrus heen.
De beklimming van de koepel is beslist een aanrader. De diameter van de koepel is iets kleiner dan die van het Pantheon, naar verluidt als eerbetoon van de ontwerper Michelangelo aan degenen die in de Romeinse tijd al in staat waren een grote koepel te bouwen.
Je gaat eerst met een lift naar het dak van de basiliek, dat bijna een dorpsplein lijkt, met stalletjes etc. Je kunt daar ook naar binnen, om over een gaanderij rond het begin van de koepel te lopen en omlaag de kerk in te kijken, bovenop de baldakijn van Bernini. Daarna met een steeds steiler wordende wenteltrap/-gang naar helemaal boven waar je een prachtig uitzicht over Rome en op het gebouwencomplex en de tuin van het Vaticaan hebt.